پیت:

در کتابهای قدیم به پیت «تورب» (به زبان فرانسه) میگفتند. همچنین «کمپوست» در واقع کلماتی هستند که امروز با کلمه انگلیسی «Peat» هموزن هستند.
در باتلاقها، آبگیرها و قسمتهایی از رودخانه‌ها که گل و لای انباشته میشود، گیاهان علفی رشد میکنند و در زمستان یخ میزنند و لاشه‌شان همانجا دفن میشود. در طی سالیان دراز این لاشه‌ها همراه با بقایای چوب درختان و مردار حیوانات و حشرات روی هم انباشته شده و پوسیده میشود. در چنین مناطقی به دلیل رطوبت بسیار بالا عمل تجزیه بسیار کند انجام میشود و محیط شرایط اسیدی دارد. این لایه‌ها سالها و دهه‌ها و شاید قرنها روی هم انباشه شده و ممکن است تا چندین متر ضخامت داشته‌باشند.

پیت ماس

در قسمتهایی از قاره سبز، مانند کشور استونی، این پیت از نوعی خزه خاص به نام اسفاگنوم Sphagnum به دست می‌آید. در پیت حاصل از خزه اسفاگنوم نوعی ضدقارچ طبیعی وجود دارد که میتواند از بیماری مرگ گیاهچه جلوگیری بکند.

از آنجا که این لایه کلا از لاشه گیاهی و جانوری تشکیل میشود برای همین سرشار از عناصری است که در بافت گیاهان به کار میرود مانند فسفر پتاسیم و نیتروژن. لذا به عنوان یک مکمل کود گیاهی (در واقع از نظر ترکیبات قابل مقایسه با کود حیوانی) به کار برده میشود. و به دلیل تجزیه‌های طولانی مدت آلودگی‌های محیطی بسیار کمتری دارد و با اعمال مختلفی میتوان آن را ضدعفونی کرد.

پیت‌ماس‌ها در رنگها و جنس‌ها و بافتهای مختلفی رده‌بندی میشوند. اغلب پیت‌ماس‌ها دارای وزن کمی هستند و تا 20 برابر وزن خود آب جذب میکنند ولی سرعت از دست دادن آب نیز در آنها زیاد است. ولی ظرفیت نگهداشت آب و مواد غذایی قابل قبولی دارند.

در اصطلاح دو نوع پیت معروف هستند. پیت سفید (که واقع رنگ آن قهوه‌ای روشن است) و پیت سیاه. باغبانها در نوع و روش مصرف آنها معتقدند که هرکدام ممکن است برای یکسری از گیاهان مناسب و برای دیگری مناسب نباشند.

pH در پیت‌ماس‌ها متفاوت ولی در محدود خنثی و کمی پایین‌تر از خنثی به سمت اسیدی است.

پیت در ایران

خوشبختانه در ایران و در مناطق مختلفی به طور طبیعی پیت وجود دارد. ولی خوشبختانه (از آنجا که این میراث برای آیندگان حفظ میشود) یا متاسفانه (به دلایلی) هنوز مجوزهای لازم برای برداشت از منابع این مکانها صادر نمیشود و (بسیار متاسفیم که) به طور قاچاق این برداشتها انجام میشود. از جمله مکانهای معروف که پیت‌های بسیار غنی دارند دریاچه نئور اردبیل است. عمر پیت این دریاچه به چندین هزار سال میرسد ولی برداشت غیرمجاز و قاچاق به آن صدمات بسیار وارد میکند. دریاچه استیل در شهر آستارا نیز نمونه بهتری است که به دلیل خشک نشدن چندین ساله این آبگیر امکان برداشت پیت آن محدود است ولی هنگامی که دریاچه خشک میشود تلافی چندین سال خشک نشدن آن در می‌آید.

ولی مصرف گلخانه‌ها از طریق واردات پیت‌ماس از اروپا و آسیای جنوب شرقی تامین میشود. مارکهای مختلف پیت‌ماس در ایران وارد کنندگان رسمی دارند و از کشورهای مختلف مانند آلمان، هلند، استونی، ترکیه و … پیت‌ماس وارد کشورمان میشود که درجه‌بندیها و رنگ‌بندیها و مصارف مختلفی دارند و هنگام خرید باید به نوع پیت و مورد مصرف آن توجه شود.

از آنجا که برخی برداشتها از منابع پیت غیراصولی و مضر برای این مناطق (Peatlands) هست. برخی باغبانان استفاده از پیت را مجاز نمیدانند و سعی میکنند در کارهاشان از پیت‌های اینگونه استفاده نکنند.

لینک:
جامعه بین‌المللی پیت هدف این جامعه توسعه صنعت و علم برداشت اصولی و عاقلانه از سرزمینهای پیت‌دار است.